ENTARTET

In kamer 4 hebben we een poster gehangen met als titel ENTARTET. Heet zoiets als “ontaard”, “ontwortelt”, “dégéneré” of “ontspoord” te zijn. Hoe ik hierop kom? Buiten dat het een machtig interessant thema is in de kunst, want daar slaat de poster namelijk op, heeft het begrip in de echte wereld (om maar eens een paardeslag te maken) ook zo zijn trieste kanten. In dit geval gaat het over jonge mensen die met hun leven totaal in de knoop liggen. In mijn directe omgeving, het dorp, op het platteland,  zie je jonge mensen zich de grond in zuipen, onder de dope en niet meer van deze wereld. Veel verder weg hoor ik van een droef verhaal over een totaal ontspoord kind dat het leven niet meer van de zonnige zijde ziet. In mijn vorige woonplaats idem, en via het nieuws, kranten, internet en ga zo maar door, precies dezelfde signalen. Jonge mensen die vreselijk met zichzelf en de rest van de wereld in conflikt zijn.

picture from here

Je vraagt je af hoe dat dan verder gaat met zo’n jong mens. En welke opstand in hem of haar woedt. Waarin gaat dit jonge mens het zoeken: misdaad, dope, werk, studie, … om te ontsnappen aan de oervraag die alle jonge mensen kwelt. Namelijk wat is de zin van mijn leven, of überhaupt, wat moet ik op deze aardbol. Waarom moet ik sowieso iets, doen. En wat zal het mij de kont roesten wat “ze” ervan vinden. Vragen die iedereen in zijn pubertijd wel eens kwelden of mischien op zijn minst bezighielden. En misschien wel helemaal niet, dàt voor de weinige gelukkigen onder ons die de pubertijd als een roze tijd van kalverliefde doorbrachten en genoten van al het nieuwe om hen heen. Waarin de pubertijd wrijvingsloos in de adolescentie overging en het volwassen worden in een bijna naïef te noemen wereldbeeld eindigde. Van dat soort mensen zijn er maar weinig. Meer zijn er van het soort waarin de pubertijd een voortdurende worsteling van onbeantwoorde verlangens en brandende wereldvragen was. Een tijd waarin jouw beleving van de wereld de enige echte ware was en iedereen in principe tegen je acteerde. Die volwassenen waren uiterst hinderlijk. En die betweters die het je allemaal haarfijn konden uitleggen wat er met je aan de hand was verafschuwde je want die hadden het immers he-le-maal mis, falikant mis. Die zogenaamde volwassen wereld problemen loste je immers in een handomdraai op. Dus waarover bazelden ze eigenlijk. Alles was zo simpel, zo eenvoudig. Waarom maakte ‘men’ jou het leven dan zo gecompliceerd, ondraagzaam. Jij wist het allemaal zo goed, als men maar naar jou luisterde dan kwam het best voor elkaar.

Veertig jaar verder lach je om je eigen banaliteiten, je eigenwijsheid, en bij de druiven van Bachus de wijsheid die je in pacht dacht te hebben. Als je je zelf nu zou horen praten, zou je het schaamrood naar de kaken stijgen, het zweet van verlegenheid van je slapen druipen. Maar je wist het allemaal zo goed, toen. Geen spoor van twijfel was te bespeuren. Wat moeten die volwassenen in en deuk gelegen hebben van het lachen als je zo zat te orakelen. Maar ikzelf bijvoorbeeld zag ze alleen maar knikken, ze namen je volledig serieus. Dacht je dan. Nu weet je dat, nu je inwendig zit te brullen van de lach, die lichte glimlach om de lippen die men had niet een aanmoediging was maar een manhaftige poging je niet in je gezicht uit te lachen.

Als je dan leest, hoort en meemaakt wat pubers nu overkomt herken je een heel aantal zaken en ziet ook dat andere tijden andere accenten in het puberen naar voren brengen. Maar het blijft puberen. Het lijkt allemaal wat heftiger te gaan. Men zoekt het meer in uitersten schijnt het. Een joint is niet meer genoeg, daar moet ook crack bij of zelfs heroine. Comazuipen is vrij normaal geworden. Je afzetten tegen de maatschappij is echter van alle tijden.

Arme pubers.